شناسایی ذخایر ژنتیکی و زیستی و حفاظت از آنها به عنوان منبع و گنجینه ارزشمند

تمدن بشری از ابتدا آمیخته به حفظ و کاربرد ذخایر ژنتیکی بوده است و تاریخ  آن به هزاران سال قبل برمی گردد، زمانی که انسان شروع به اهلی کردن گندم و دام را در مناطقی از جهان نمود و از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها و از میکروارگانیسم ها برای تولید لبنیات و یا مخمر نان  استفاده کرد.

دکتر سید مجید تولیت، رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران ضمن تبریک روز ملی " ذخایر ژنتیکی و زیستی " به روابط عمومی مرکز گفت: در حال حاضر بسیاری بر اهمیت ذخایر ژنتیکی و زیستی واقف بوده و متاسفانه یکی از اصلی ترین ثروتهای کشورهای در حال توسعه که به تاراج کشورهای توسعه یافته می رود همین منابع ژنتیکی و زیستی می باشد و به جرات میتوان گفت امنیت ملی یک کشور در زمینه غذا، سلامت و اقتصاد به ذخایر ژنتیکی و زیستی آن کشور وابسته است. توجه به ذخایر ژنتیکی نه تنها اهمیت دادن به تنوع عظیم موجود در میان گونه¬های جانوری، گیاهی و ریزسازواره¬ها می¬باشد، بلکه الزامی برای حفظ امنیت و استقلال هر کشور است.

تولیت افزود: ذخایر ژنتیکی دربرگیرنده کلیه افراد یک گونه به خصوص آنهایی که در معرض تهدید و یا انقراض هستند می-باشد. ذخایر ژنتیکی همچنین شامل جمعیت، مجموعه یا نژادهایی از یک گونه می¬باشد که حاوی ژنها و صفات ویژه ای می باشد که در یک منطقه جغرافیایی سازگار شده اند و به آن منطقه تعلق دارند. نژادها و سلولهای جهش یافته یا اصلاح گردیده میکروارگانیسم¬ها،  گیاهان و جانوران نیز شامل این ذخایر می¬گردند.

رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران ضمن تشریح کاربردهای ذخایر ژنتیکی و زیستی گفت: این ذخایر عظیم و بسیار مهم  همواره منبع اصلی بشر برای افزایش تولید محصولات کشاورزی و دامی و داروها بوده و بدون استفاده از آن، بشر هرگز  قادر به تغذیه جامعه انسانی و حفظ سلامت آن نبوده است. بدون شک با افزایش دانش بشر، هر روزه بر اهمیت این منابع افزوده می¬گردد. هر روزه گونه¬های جدید گیاهی و میکروارگانیسمی حاوی ژنهای مربوط به حذف آلاینده¬های محیطی و یا ژنهایی با خاصیت¬های منحصر به فرد دارویی شناخته شده و به گستره اطلاعات ما از ذخایر ژنتیکی افزوده می گردد که هر کدام بطور بالقوه می¬توانند تاثیر شگرف بر روی زندگی بشر داشته باشند.

وی همچنین اظهار کرد: نمونه های سلولی مربوط به بیمارها یک منبع با ارزش برای مطالعه ژنها و یافتن روش¬های درمان بوده است. حفظ و بهره برداری از این ذخایر ضامن توسعه پایدار و آینده¬ای روشن برای کشور و جامعه بشری می¬باشد.

افزایش تولید کشاورزی همواره نیازمند استفاده از منابع ژنتیکی بوده که موجب افزایش تولید کشاورزی و یا مقاومت آن به انواع بیماریها  یا آفات می گردد. این خود سبب افزایش چشمگیر تولیدات کشاورزی در طول چند دهه گذشته شده است،

تولیت شناسایی ذخایر ژنتیکی و زیستی و حفاظت از آنها  به عنوان منبع و گنجینه ارزشمند و بی پایان را یکی از نیرومندترین ابزار برای تولید ثروت، ایجاد اشتغال، توسعه ملی و مقابله با فقر، گرسنگی و بیماری  در هر کشور عنوان کرد و افزود:

بسیاری از فعالیتهای تحقیقاتی در زمینه ژنتیک، بیوتکنولوژی، پزشکی و کشاورزی وابسته به منابع ژنتیکی و زیستی است، که از یک سو موجب حفظ ذخایر ملی و از سوی دیگر توسعه علوم و تکنولوژی در زمینه های مختلف و همچنین ارتقای سلامت و امنیت غذایی جامعه می شود.  علاوه براین بهره برداری و استفاده از این منابع ارزشمند در سطح ملی باعث افزایش تولیدات و همچنین کسب درآمد های خارجی از راه فروش فرآورده های آن و اطلاعات با ارزش حاصل از این فراورده ها می شود.

رییس مرکز با بیان اینکه ابلاغ مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در خصوص راه اندازی زیست بانک درایران توسط جهاددانشگاهی در پانزدهم فروردین 1386 که نشان اشراف معظم له به اهمیت موضوع و لزوم توجه و عملکرد مناسب و سریع در این زمینه را دارد؛ خاطر نشان کرد این روز در تقویم کشور به عنوان "روز ذخایر ژنتیکی و زیستی" نامگذاری شده است تا با فرهنگ سازی و گرامیداشت آن یادآوری شود که این موهبت ارزشمند  الهی نیاز به حفاظت و بهره برداری درست دارد  تا بر اساس آن امنیت سلامت، امنیت غذایی  و پیشرفت کشور ضمانت یابد. استفاده صحیح، حراست  این  گنجینه عظیم ملی نیازمند همیاری همه اقشار کشور است.

ایشان همچنین افزود: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران  به‌عنوان یک بخش خدمتگزار در حوزه ذخایر ژنتیکی افتخار آن را دارد که طی 14 سال گذشته  با همت نیروهای جوان و متعهد تلاش کرده است گامی هر چند کوچک در این مسیر مهم بردارد و خدمتی برای توسعه و آبادانی کشور عزیز ایران باشد.

توفیق خداوند متعال را برای حفاظت از این گنجینه ارزشمند خواستاریم.