ایجاد بانک رده های سلولی فیبروبلاستی از جانوران در معرض انقراض - راهکاری برای حفاظت و احیاء ذخایر ژنتیکی

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران،  تولید رده‌های سلولی از جانوران، یک راهکار ارزشمند برای حفاظت از ذخایر ژنتیکی در جهان است. تولید رده سلولی در مقایسه با دیگر روشهای آزمایشگاهی حفاظت از ذخایر ژنتیکی، روشی مطمئن، سهل الوصول، ارزان و با کارایی بالا است. در کشور ایران تنوع ژنتیکی جانوران اهلی و وحشی یک سرمایه ملی بسیار گرانبها بوده که برخی از آنها در معرض انقراض قرار گرفته اند. ذخایر ژنتیکی به عنوان یکی از اصلی ترین نهادهای پایه ای تولید محصولات بیولوژیک در بخشهای مختلف اقتصادی مانند کشاورزی، دارویی، زیست محیطی، صنایع شیمیایی و به ویژه امنیت غذایی است. ذخایر ژنتیکی از ارزش زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی بالایی برخوردار بوده و در کاهش ریسک و خطر و تهدیدات مختلف از جمله امنیت غذایی کاربرد دارند. در بین دامها و جانوران بومی، اسب کاسپین، شتر دوکوهانه، گاو سیستانی، گاو گلپایگانی، بز مرخز، یوزپلنگ ایرانی و ...  به شدت در خطر انقراض قرار دارند. هرکدام از نژادها و گونه های جانوری دارای خصوصیات ارزشمند و منحصربفردی هستند.

نتایج مشخص می کند ایجاد و ثبت رده سلولهای فیبروبلاستی یکی از روشهای مناسب برای حفاظت از جانوران در خطر انقراض بوده و یک بانک و کلکسیون بی پایان برای دستیابی به نمونه های زیستی برای محققان و دانشجویان ایجاد می کند. همچنین رده های سلولی فوق ظرفیت احیای گونه های منقرض شده را با استفاده از تکنیک شبیه سازی یا کلونینگ فراهم می کند.

پیشنهاد می شود عملکرد و برنامه ایستگاه های تحقیقاتی در راستای رفع نیازهای جامعه و پرورش دهندگان دام تنظیم و اجرا شود و از کشاورزان و دامدارانی که در روستاها از نژادهای بومی ارزشمند کشور نگهداری می کنند، حمایت شود. همچنین به منظور قانونمند و هدفمند شدن، ماندگاری و سودآوری حفاظت و نگهداری از دامها و جانوران بومی، انجمن ها و NGO های این گونه ها و نژادها، با حمایت دولت و مشارکت پرورش دهندگان و بخش خصوصی تشکیل شود.

نتایج این بررسی که توسط دکتر عبدالرضا دانشور آملی، عضو هیات علمی مرکز و همکارانشان در بانک سلولهای انسانی و جانوری به انجام رسیده است، در پنجمین همایش بین المللی و سیزدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی که که در سالن همایشهای بین المللی دانشگاه شهید بهشتی در تاریخ 16 الی 18 مهرماه 1402 برگزار شد، به صورت سخنرانی ارائه گردید.